Kryzys energetyczny a zaopatrzenie w media energetyczne.

Do czego nas zmusił kryzys energetyczny?

Agresja Rosji na Ukrainę w lutym 2022 r. wraz z postępującą inflacją w krajach UE oraz skutkami pandemii COVID-19 zaowocowały kryzysem energetycznym na międzynarodową skalę, którego skutki odczuwamy do dzisiaj w różnych obszarach życia społeczno-gospodarczo-politycznego. Sam kryzys spowodował przede wszystkim gwałtowne wahania cen paliw i nośników energii oraz ograniczenie ich podaży.

Tylko w ciągu roku, na przestrzeni lat 2021–2022, średnia cena energii elektrycznej w Polsce na rynku konkurencyjnym wzrosła dwukrotnie: z 282,97 zł/MWh do 566,33 zł/MWh w trzecim kwartale 2022 r. Na tzw. rynku dnia następnego ceny odnotowywały rekordy wahań: od 387 euro/MWh w sierpniu 2022 r. do 45 euro/ MWh w grudniu 2022 r., przy czym dzienne skoki ceny potrafiły wynosić kilkadziesiąt procent.

Podobne zmiany występowały w cenach gazu. W wyniku celowych działań Federacji Rosyjskiej, nakierowanych na wywarcie presji na kraje zachodnie, zaczęły one rosnąć już w 2021 r. W trzecim kwartale 2021 r. cena MWh gazu ziemnego sprowadzanego z zagranicy wynosiła 211 zł (wobec 35 zł rok wcześniej), by w tym samym okresie roku 2022 sięgnąć 886 zł. Przełożyło się to na rekordowo wysokie koszty zakupu nośników energii ponoszone zarówno przez przedsiębiorstwa, jak i gospodarstwa domowe. To z kolei wpłynęło na wzrost cen wytwarzanych dóbr i usług, zwiększając inflację. W przypadku przemysłu energochłonnego prowadziło to do ograniczania bądź wygaszania produkcji, jak np. w przemyśle stalowym. Od stycznia do października 2022 r. wydatki na import gazu osiągnęły poziom 79,6 mld zł (wzrost o 346% względem średniej z lat 2000–2021, wynoszącej 17,8 mld zł). Zakup węgla w tym samym okresie kosztował polską gospodarkę 18,6 mld zł (wzrost kosztów względem średniej z lat 2000–2021 o 333%). Koszt importu ropy naftowej w okresie styczeń–październik 2022 r. wyniósł 64,2 mld zł – o 38% więcej, niż wynosi średnia roczna z ostatnich 20 lat (46,6 mld zł). Równolegle rosły również koszty uprawnień do emisji CO2 wynikające z Europejskiego Systemu Handlu Emisjami ETS, które muszą ponosić przedsiębiorstwa energochłonne i zakłady energetyczne nim objęte. Choć we wcześniejszych latach koszty te nigdy nie przekroczyły 30 euro za tonę CO2 , to już od grudnia 2020 r. ich cena zaczęła rosnąć, by osiągnąć 75 euro na koniec 2021 r. Po ataku Rosji na Ukrainę doszło wprawdzie do spadku do 57 euro za tonę, ale w połowie roku znów notowane były historyczne szczyty, ocierające się o blisko 100 euro, by wreszcie w lutym 2023 r. przekroczyć tę psychologiczną granicę.

Pomimo tego, że dzisiaj mamy do czynienia sytuację nieco ustabilizowaną, to jednak ceny nośników energii są na znacznie wyższym poziomie niż w roku 2018. Zmusza to odbiorców końcowych do dokładnej analizy ponoszonych kosztów.

Prezes Urzędu Regulacji energetyki i przedsiębiorstwa energetyczne dostrzegły zalety związane z pomocą odbiorcom końcowym w ocenie ich sytuacji.

Na rynku tworzą się nowe byty energetyczne: klastry energii, spółdzielnie energetyczne. Możemy kupować energię samodzielnie od podmiotów, które ją wytwarzają. Odchodzimy pod ekonomicznego systemu centralistycznego.

Zatem możemy samodzielnie decydować o tym, w jaki sposób będziemy zaopatrywani w nośniki energetyczne i jaki w związku z tym będziemy ponosili koszty, czy pozostajemy w systemie statycznym, czy podejmiemy wysiłek analityczny i przejdziemy na rozliczanie dynamiczne. Są już na rynku narzędzia, które mogą nam w tym pomóc. A może własna elektrownia, magazyn energii i system zarządzania energią?

Artykuł powstała w ramach kampanii edukacyji ekologicznej realizowanej w ramach zadania „Rozwój energetyki rozproszonej opartej o odnawialne źródła energii w Mieście Kalety” nr FESL.10.06-IZ.01-084A/23 w ramach Programu Fundusze Europejskie dla Śląskiego 2021-2027 Priorytet FESL.10 „Fundusze Europejskie na transformację” Działanie FESL.10.06 „Rozwój energetyki rozporoszonej opartej na odnawialne źródła energii”